ستاد تسهیلات نوروزی شهرستان آق قلا

اماكن ديدني شهرستان آق قلا

 

در منطقه ترکمن صحرای استان گلستان سه پدیده گل فشان mud volcano وجود دارد که به نظر می آید ادامه گلفشان های بزرگ جمهوری ترکمنستان در منطقه نفت داغ باشد .

وجود گلفشانها نشان دهنده فعالیت های درونی زمین و وجود لایه های نفت وگاز است .گل فشان نفت لی جا در شمال شرقی گمیشان (کومش تپه )درفاصله حدود 4 الی 5 کیلومتری آن است این گلفشان در هر دقیقه 3 یا 4بار مواد گل مانند، همراه رس و آب و گاز به بیرون پرتاب می کند این پرتاب مواد به ارتفاع 10 الی 15 سانتی متر است البته در مواقع مختلف متفاوت می شود مواد خارج شده به اطراف آن کشیده می شود وسپس سفت می گردد و مواد بعدی روی قرار می گیرند و به صورت تپه ایی پلکانی در می آیند قطر این مجموعه متغیر است .

آنچه که مسلم است هر سه گلفشان (نفت لی جا -اینچه -قرن یاریق)به دریا و ساحل آبگیر دریای خزر و یا مرز آن باتراس های لسی و آبرفتی قرار دارد این دومحدوده در کواترنر پس از عقب نشینی در یای خزر بوجود آمده اند . از ساحل فعلی دریا تا نزدیکی شهر آق قلا کشیده و سپس پس از آن تراس های خاک لسی و آبرفتی آغاز می شود که در این لبه مرزی از دوجنس خاک گل فشان اینچه و قرن یارق قرار داردودر نزدیکی دریای خزر و در ساحل آبگیر نفت لی جا قرار دارد.

 

گلفشان اینچه :

 

در شمال آ ق قلا حدود ?کیلو متری آن همانند گلفشان نفت لی جا با این تفاوت که اینچه دایره ایی و به صورت چاهی که عمق آن از سطح زمین چیزی حدود 3 متر که مواد گازی و لسی و آ ب مخلوطی که هماند جوشان سرد در حال فوران ودر دایره حالت دوران است که حالت بسیار زیبایی دارد موادی که از زیر زمین خارج می شوند مواد معدنی فراوانی دارندکه در بعضی از کشور ها برا ی جذب توریست و گل درمانی قابل استفاده است . یکی از مواد معدنی که در این محدوده وا ز عمق ?00_1000 متری خارج می شود ید فراوان است به همین خاطر در کنار این گل فشا ن اولین کارخانه ید ایران تاسیس شد و آقای احمدی نژاد آنرا افتتاح کردند .با افتتاح این کارخانه ایران در ردیف ? کشور اولین تولیدکننده ید طبیعی جهان قرار گرفت .

 

گل فشان قارن یارق:

 

گل فشان قرن یارق در شمال غرب آق قلا است که پدیده ای طبیعی و آتشفشانی پیر و فرسوده بوده و در گذشته از دهانه آن به جای مواد مذابی و گدازه گل همراه گاز از ان خارج می شده است.

این گل فشان اکنون به صورت تپه ای مخروطی است که تاثیر فرسایش در ان کاملا مشهود است. منشاء، گازهای گل فشان نی زاز تله های نفتی و گازی موجود در اعماق زمین تامین می شود و شباهت مکانیسم گل فشان به فوران های آتشفشانی موجب شده که نام آن را آتشفشان گل نامند. منابع مختلف قطر دهانه آن را از 500 تا 700 متر ثبت کرده اند.

قارن یارق یک کلمه ترکمنی است، در این زبان به معنی شکم پاره و یا جایی که شکم زمین شکافته و پاره شده می باشد.

این گل فشان فعال از دور به صورت یک تپه بزرگ و دوار بنظر می آید اما وقتی که بر روی آن قرار می گیری تپه های متعدد که در وسط آن گودال های متعدد دارد این تپه ها بر اثر گل فشان ها ی گذشته ایجاد شده اما در مناطق گود تر هنوز هم خروج مواد گل آلود و آب در حال انجام است وبه صورت باریکه هایی از جریان آب و گاز متان ونمک در حال خروج است در فصول بارندگی در یاچه مانند بنظر میرسد در فصل ها ی گرم آب های تبخیر شده و نمک سفید در روی زمین قرار میگیرد ،برای آزمایش خواص این مواد کافی است فندک و کبریت را روی گل ها بکشید . سوختن و آتش گرفتن گل ها را می توان مشاهده کرد این منطقه در فصل بهار در بالای تپه از انواع گل و گیاه پوشیده می شود ودر شمال آن قسمتی از دیوار اسکندر (دیوار دفاعی شهر جرجان قدیم )قرار دارد اهالی محلی و شهر گمیشان بیشتر روزهای تعطیل را در آنجا می گذرانند

 

پنجشنبه بازار و صنایع دستی :

 

از مراکز دیدنی آق قلا می توان به پنجشنبه بازار آن اشاره کرد که صنایع دستی این منطقه و نیز ترکمن ها را می توان مشاهده و خرید کرد. از معروفترین آنها می توان به قالی و قالیچه و پشتی ترکمنی اشاره کرد. قالی و قالیچه های ترکمنی دستبافی پرزدار و زیباست که از طریق درگیری تار و پود و پرز با نقوش هندسی روی دار قالی بافته می شود. مواد اولیه این هنر پشم، کرک، نخ پنبه ای و ابریشم می باشد.

 

پل آق قلا:

 

این پل بر رود گرگان رود ، در شهرستان آق قلعه (پلهوی دژ) و حدود 18 کیلومتری شمال گرگان واقع گردیده و از آثار دوره صفویه است که در دوره اخیر تعمیرات و مرمت‌هایی در آن صورت گرفته و اکنون نیز مورد استفاده است .

پل آق قلا به طول حدود 70 متر و عرض گذرگاه حدود 30/4 متر و حداکثر ارتفاع حدود 14 متر ـ از سطح آب ـ یکی از نمونه‌های منحصر به فرد در این منطقه است . مصالح اصلی پل، آجر و ملات گچ و آهک بوده و در تعمیرات دوره اخیر ، از سیمان و مصالح جدید نیز در آن استفاده شده است. پل مزبور دارای چهار دهانه با طاق جناغی و پایه‌هایی مستحکم است. پایه‌های پل در جهت خاوری (مخالف جریان آب) برای شکستن فشار آب به صورت مثلثی (موج شکن) شکل گرفته و در جهت باختری (موافق جریان آب) به صورت نیم دایره است.موج شکن‌های پل که اندازه هر یک از اضلاع مثلثی آن به 45/3 متر می‌رسد، در دوره اخیر با سیمان اندود شده است. بخش نیم دایره پایه‌ها در نمای باختری، علاوه بر این‌که به عنوان پشتیبان بدنه پل است، با تمهیدات در نظر گرفته شده و آجر کاری زیبا، به صورت عامل تزیینی درآمده است. موج شکن‌های مثلثی و پشتیبان‌های نیم دایره پل تا نزدیک سطح پل بالا آمده است. در بالای تعدادی از پشتیبان‌های پل ، قاب‌های مستطیل شکلی تعبیه شده که امروزه دو عدد از آن‌ها باقی است. این قاب‌ها احتمالاً برای تزیین یا قراردادن کتیبه در نظر گرفته شده است.سطح گذرگاه پل که از طرفین با جان پناهی به ارتفاع 10/1 متر و پهنای 50 سانتی متر محدود شده است ،‌ در گذشته سنگ فرش بوده؛ ولی در دوره اخیر با آسفالت پوشش یافته است. پهنای گذرگاه پل (فاصله بین جان پناه‌ها) از 20/4 تا 40/4 متر متغیر است. جان پناه‌های پل نیز در دوره اخیر با سیمان اندود شده است. این تغییرات، به اصالت تاریخی پل لطمه وارد ساخته است.عرض دهانه‌های پل ، از شمال به جنوب به ترتیب : 5/7 ،‌ 6 ، 7 و 40/6 متر است . ارتفاع دهانه‌ها نیز از تیزه قوس تا سطح آب ، به ترتیب : 75/9 ، 40/11 ، 12 ، 70/10 متر و ضخامت بخش فوقانی پل ، از تیزه طاق‌ها تا لبه پل ، به ترتیب : 10/2 ، 80/2 ، 40/2 و 2 متر است.درون اولین چشمه از جهت شمال باختری ، سکوی مستطیل شکل و بلندی به عرض 10/2 متر با آجر ساخته‌اند که ظاهراً هم زمان با ساخته پل بوده و به عنوان صفه‌ای جهت استراحت و نشیمن به کار می‌رفته است. پل آق قلا به شمار 919 به ثبت تاریخی رسیده است.

 

قزل آلانگ (دیوار دفاعی گرگان):

 

این دیوار را باید یکی از معروفترین آثار تاریخی استان گلستان و شهر آق قلا دانست قزل آلانگ به معنای برجستگی ممتد سرخ رنگی می باشد . این دیوار مانند خطی سرخ رنگ از شرق دریای خزر در ناحیه گمیشان شروع شده و پس از گذر از شمال آق قلا و گنبد به طرف شرق امتداد می یابد و سپس در کوههای پیش کمر محو می گردد . باستان شناسان بنای آن را در زمان ساسانیان و قبل از میلاد مسیح میدانند . طول آن در حدود 155کیلومتر است که طویلترین دیوار جهان پس از دیوار چین است و همانند دیوار چین برای جلوگیری از حملات اقوام شمال آسیا (هونها) بنا گردیده است.

در حدود 2300سال پیش با حمله اسکند مقدونی و به دستور وی این دیوار ویران گشت . قسمت های بسیاری از این میراث گرانبها به دستور رضا شاه جهت ساخت شهرها و سیاست اسکان عشایر ترکمن تخریب گردید .بقایای این دیوار در 10کیلومتری شمال آق قلا نمایان است ، این دیوار به نام های دیوار اسکندر و انوشیروان نیز معروف است.

 

سد وشمگیر

سد وشمگیر به نام یکی از حکمرانان زیاری سده 4 هجری قمری، در فاصله 50 کیلومتری شمال شرقی گرگان و در محلی به نام سنگ سوار، بر روی رودخانه گرگان‌رود، در سال 1349 ساخته شده است. این سد دارای یک مخزن اصلی با طراحی اولیه 60 میلیون مترمکعب و سه منبع ذخیره است که ذخیره اول با ظرفیت 18 میلیون مترمکعب، همزمان با احداث سد، تعبیه و ساخته شده است و ذخیره دوم با ظرفیت 12 میلیون مترمکعب در سال 1363 احداث و ذخیره سوم با ظرفیت 6 میلیون مترمکعب است. هدف اولیه احداث سد، تنظیم و تقسیم 325 میلیون مترمکعب آب زراعی سالانه برای آبیاری 25000 هکتار اراضی تحت کشت است. ولی در حال حاضر آب قابل تقسیم، سالانه 170 میلیون مترمکعب پیش‌بینی و منظور می‌شود. این مجموعه که قابل دسترسی برای همگان است، استعداد فراوانی برای توسعه گردشگری و برنامه‌های آموزشی و بازدیدهای دسته جمعی دارد.